Çapraşık diş ve uyumsuz çene ilişkilerini birtakım aparatlar yardımıyla düzenleyen diş hekimliği branşıdır. Süt dişleri döneminde görülen parmak emme, dudak yeme gibi alışkanlıklara bağlı olarak ortaya çıkan sorunların ortadan kaldırılırması, ortodontik tedavi ile olur. Böylece çenenin iskelet yapısında kalıcı bir bozukluk meydana gelmesi engellenir. Karışık dişlenme döneminde hem süt dişleri hem de kalıcı dişler ağızda bulunur. Süt dişlerinin erken kaybedilmesi ve alttan gelen sürekli dişe rehberlik edememesi durumunda yer darlıkları ortaya çıkar. Ortodonti, bu yer darlıklarının oluşmaması, oluşmuş ise giderilmesi ile de ilgilenmektedir. Bu dönemde çene gelişimleri devam etmektedir. Alt ve üst çene gelişiminin birbiriyle uyumlu olarak meydana gelmemesi sonucunda ortaya çıkan çeneler arası uyumsuzluk problemi, kalıcı dişler döneminde diş dizilerindeki bozuklukların düzeltilmesi, dişeti hastalıklarına bağlı olarak meydana gelen düzensizliklerin tedavisi ve doğuştan eksik olan veya sonradan kaybedilen dişlere bağlı olarak ortaya çıkan düzensizliklerin tedavisi de ortodontinin kapsamına girer.
Ortodonti tedavisi uygulanma şekline göre sabit ve hareketli ortodonti tedavisi olarak ikiye ayrılır:
Sabit Ortodonti Tedavisi: Sabit ortodonti tedavisi, adından da anlaşılacağı gibi hastanın çıkartamayacağı, sabit apareylerin kullanıldığı ortodonti tedavisidir. Sabit ortodonti tedavisinde dişler üzerine braket olarak adlandırılan oluklu bir metal (günümüzde porselen braketler de kullanılmaktadır) yapıştırılır. Bu oluktan bir tel geçer. 4-6 hafta aralıklarla bu tel değiştirilir.
Hareketli Ortodonti Tedavisi: Hareketli ortodonti tedavisi hastanın kendisinin takıp çıkartabileceği apareylerin kullanıldığı ortodonti tedavisidir. Hareketli ortodonti tedavisi daha çok 6-12 yaş arası çocuklarda uygulanır.
Bazı durumlarda hem sabit hem hareketli, her iki ortodonti tedavi şeklinin de uygulanması gerekebilir.
ORTODONTİK TEDAVİ SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Ortodonti tedavisine başlanmadan önce ağızdaki tüm çürükler ve dişeti hastalıkları tedavi edilmelidir. Sabit veya hareketli ortodonti tedavisi, hangi şekilde olursa olsun, tedavi sırasında ağız hijyenine mutlaka dikkat edilmelidir. Hareketli ortodontik aparey kullanılıyorsa, yemeklerden sonra aparey çıkartılıp dişler fırçalanmalı, apareyinin hijyenine de aynı oranda özen gösterilmelidir.
Sabit ortodonti tedavisinde kullanılan braketler yiyecek artıklarının birikmesi için oldukça uygun bölgelerdir. Bu nedenle, yemeklerden sonra ortodontik diş fırçaları kullanılarak, braketler ve teller arasındaki yiyecek artıkları özenle temizlenmelidirler. Unutulmamalıdır ki braketler çürük yapmaz; ancak ağız hijyenine dikkat edilmezse, tedavi sırasında çürüklerin ve dişeti problemlerinin oluşması kaçınılmazdır.
Ortodonti tedavisi uzun süren bir tedavidir ve aylık kontroller söz konusudur. Bu nedenle kişinin tedavisi için istekli olması ve randevularını aksatmaması gerekir. Herhangi bir şekilde kullanılan apareyinde kırılma, kopma veya çıkma meydana geldiğinde, tedavi olumsuz olarak etkilenebileceği için, zaman kaybetmeden doktorunuza başvurmak gerekir.